Ngoài sốt, ho, bệnh nhân Covid-19 có thể có biểu hiện đau đầu, đau họng, rát họng, sổ mũi, một số có thể mất khứu giác, tiêu chảy.
Theo thống kê của Tiểu ban điều trị, Bộ Y tế, trong số các bệnh nhân Covid-19 đang điều trị khoảng 57% chưa có triệu chứng lâm sàng, gần 30% có triệu chứng lâm sàng nhẹ, khoảng 5% biểu hiện lâm sàng ở mức trung bình, còn lại là các trường hợp nặng, nguy kịch.
Nơi điều trị bệnh nhân Covid-19 tại Đồng Nai.
Các dấu hiệu, biểu hiện nhiễm SARS-CoV-2 gồm:
– Ho
– Sốt (trên 37,5 độ C)
– Đau đầu
– Đau họng, rát họng
– Sổ mũi, chảy mũi, ngạt mũi
– Khó thở
– Đau ngực, tức ngực
– Đau mỏi người, đau cơ
– Mất vị giác
– Mất khứu giác
– Đau bụng, buồn nôn
– Tiêu chảy
Theo GS.TS Nguyễn Văn Kính, thời gian ủ bệnh là 2-14 ngày, trung bình 5-7 ngày. Mới đầu, người bệnh có thể thấy sốt, ho khan, mệt mỏi, đau họng. Một số trường hợp có biểu hiện rối loạn khứu giác hoặc tê lưỡi..
Trong giai đoạn toàn phát và diễn biến, hầu hết các bệnh nhân chỉ bị sốt nhẹ, ho, mệt mỏi và không bị viêm phổi và tự hồi phục sau một tuần. Một số trường hợp có viêm kết mạc, dấu hiệu viêm đỏ đầu ngón chân…
Một số trường hợp có thể viêm phổi, viêm phổi nặng, diễn tiến tới suy hô hấp cấp nặng sốc n.hiễm t.rùng, rối loạn thăng bằng kiềm-toan, rối loạn đông m.áu, trầm cảm, rối loạn tâm lý, suy chức năng các cơ quan dẫn đến t.ử v.ong. T.ử v.ong xảy ra nhiều hơn ở người cao t.uổi, người suy giảm miễn dịch và mắc bệnh mạn tính kèm theo, GS Kính cho biết.
Sau giai đoạn toàn phát 7-10 ngày, nếu không có hội chứng hô hấp cấp tiến triển ARDS, bệnh nhân sẽ hết sốt, các dấu hiệu lâm sàng dần trở lại bình thường và khỏi bệnh.
Ở t.rẻ e.m, đa số trẻ mắc Covid-19 có biểu hiện lâm sàng nhẹ hơn người lớn, hoặc không có triệu chứng. Các dấu hiệu thường gặp ở t.rẻ e.m là sốt và ho, hoặc biểu hiện viêm phổi nặng dẫn tới t.ử v.ong. Tuy nhiên một số trẻ mắc Covid-19 có tổn thương viêm đa cơ quan giống bệnh Kawasaski: sốt; ban đỏ hoặc xung huyết giác mạc, hoặc phù nề niêm mạc miệng, bàn tay, chân; suy tuần hoàn; biểu hiện tổn thương chức năng tim và tăng men tim; rối loạn tiêu hóa; rối loạn đông m.áu và tăng các chỉ số viêm cấp.
Các biện pháp theo dõi và điều trị chung
– Nghỉ ngơi tại giường, phòng bệnh cần được đảm báo thông thoáng (mở cửa sổ, không sử dụng điều hòa), có thể sử dụng hệ thống lọc không khí hoặc các biện pháp khử trùng phòng bệnh khác như đèn cực tím (nếu có).
– Vệ sinh mũi họng, có thể giữ ẩm mũi bằng nhỏ dung dịch nước muối sinh lý, súc miệng họng bằng dung dịch vệ sinh miệng họng thông thường.
– Giữ ấm.
– Uống đủ nước, đảm bảo cân bằng dịch, điện giải.
– Đảm bảo dinh dưỡng và nâng cao thể trạng, bổ sung vitamin nếu cần thiết.
– Hạ sốt nếu sốt cao, có thể dùng paracetamol liều 10-15 mg/kg/lần, không quá 60 mg/kg/ngày cho t.rẻ e.m và không quá 2 gam/ngày với người lớn.
– Giảm ho bằng thuốc giảm ho thông thường nếu cần thiết.
– Theo dõi chặt chẽ các dấu hiệu lâm sàng, tiến triển của tổn thương phổi trên phim X-quang và/hoặc CT phổi, đặc biệt trong khoảng ngày thứ 7-10 của bệnh, phát hiện dấu hiệu tiến triển nặng của bệnh như suy hô hấp, suy tuần hoàn để có biện pháp can thiệp kịp thời.
Một số dấu hiệu cảnh báo tình trạng cấp cứu gồm: rối loạn ý thức; khó thở, thở nhanh> 25 lần/phút hoặc SpO2 120 nhịp/phút; huyết áp tụt, huyết áp tối đa
Cách phát hiện sớm F0 có nguy cơ diễn biến nặng
Sau khi được cho cách ly tại nhà, bệnh nhân cần có một bảng nhận biết các triệu chứng lâm sàng nhằm phát hiện và thông báo cho nhân viên y tế sớm nhất.
Mới đây, bác sĩ Nguyễn Trung Cấp cho biết trong quá trình điều trị, nhiều bệnh nhân Covid-19 ban đầu không có triệu chứng đáng kể. Tuy nhiên, sau khoảng 7-8 ngày, họ có thể diễn biến nặng, thậm chí t.ử v.ong.
Thực tế này đòi hỏi các bác sĩ tại cơ sở điều trị sẽ phải theo dõi sát các bệnh nhân Covid-19 trong thời điểm ngày thứ 7-8, phát hiện các dấu hiệu diễn biến nặng nếu có.
TP.HCM đã chính thức triển khai cách ly tại nhà với trường hợp một số nhóm F0 và F1. Những bệnh nhân đủ điều kiện tự theo dõi tại nhà không chủ quan trước tình trạng không triệu chứng, phát hiện sớm các dấu hiệu diễn biến nặng.
Các F0 tự theo dõi tại nhà cần lưu ý một số điểm để đảm bảo an toàn. Ảnh minh họa: Duy Hiệu .
Chú trọng tới triệu chứng lâm sàng
Trao đổi với Zing , TS Thân Mạnh Hùng, Phó trưởng khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương (Hà Nội), khẳng định yếu tố quan trọng nhất trong việc theo dõi bệnh nhân Covid-19 là phát hiện được các triệu chứng lâm sàng sớm nhất thay vì chú trọng vào các mốc thời gian.
“Thực tế điều trị cho thấy sau khoảng ngày thứ 7 từ khi bệnh nhân xuất hiện triệu chứng lâm sàng, các bác sĩ mới có thể xác định được nguy cơ diễn biến nặng, nguy kịch của mỗi trường hợp. Tuy nhiên, việc xác định mốc thời gian này là rất khó và mang tính chất tương đối”, vị chuyên gia này nói.
Nguyên nhân là trước thời điểm Covid-19 khởi phát và gây ra triệu chứng lâm sàng khoảng 5 ngày, người bệnh có thể đã nhiễm SARS-CoV-2. Lúc này, người nhiễm trong thời gian ủ bệnh và hoàn toàn có thể cho kết quả xét nghiệm dương tính với virus dù không có dấu hiệu bất thường về sức khỏe.
Ngoài ra, 80% bệnh nhân Covid-19 ở Việt Nam hiện nay không có triệu chứng lâm sàng. Thống kê này cho thấy chúng ta sẽ rất khó xác định được mốc thời gian khi mắc bệnh để đ.ánh giá nguy cơ diễn biến nặng.
“Do đó, yếu tố quan trọng nhất là chúng ta cung cấp cho bệnh nhân những dấu hiệu, triệu chứng lâm sàng để họ tự theo dõi sát sao và chính xác, qua đó báo cho nhân viên y tế sớm nhất”, vị chuyên gia này kết luận.
Tại nhà, F0 cần theo dõi sát và sớm phát hiện các triệu chứng lâm sàng nếu có. Ảnh minh họa: Duy Hiệu.
Theo bác sĩ Hùng, Bộ Y tế có thể xây dựng và công bố một bảng gồm thông tin chính thống về các triệu chứng lâm sàng cần theo dõi khi ở nhà. Trong đó, các dấu hiệu và hướng dẫn tự theo dõi sẽ được phân chia thành nhiều nhóm theo độ t.uổi, t.iền sử bệnh lý nền với các mức độ khác nhau.
Bác sĩ Hùng cũng cho hay trong thời gian đầu theo dõi các trường hợp nhiễm nCoV, những yếu tố cơ bản để đ.ánh giá dấu hiệu sinh tồn của bệnh nhân, qua đó phát hiện triệu chứng lâm sàng bao gồm mạch, nhiệt độ, huyết áp, nhịp thở và nồng độ oxy trong m.áu. Đây là những yếu tố bệnh nhân hoàn toàn có thể tự theo dõi thông qua quan sát hay một số trang thiết bị đơn giản.
“Với những biểu hiện dễ thấy như khó thở, nhịp thở tăng hay giảm, bệnh nhân có thể tự phát hiện trong quá trình theo dõi. Hay các yếu tố như nhiệt độ, nồng độ oxy trong m.áu, tôi nghĩ mọi người đều có thể mua và sử dụng nhiệt kế, kẹp SpO2 ngay tại nhà. Khi xuất hiện những triệu chứng đó, bệnh nhân cần nhanh chóng báo với nhân viên y tế để được đ.ánh giá chính xác hơn, có chỉ dẫn, thậm chí nhập viện ngay nếu cần thiết”, bác sĩ Hùng nói.
Đảm bảo tuyệt đối an toàn cho cộng đồng
Bác sĩ Trương Hữu Khanh, cố vấn chuyên môn khoa Nhiễm – Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM), khẳng định việc để một số F0 ở TP.HCM tự theo dõi tại nhà lúc này là giải pháp hợp lý khi hệ thống y tế quá tải. Tuy nhiên, việc đảm bảo không để virus lây lan trong cộng đồng vẫn là yếu tố đặt lên hàng đầu.
Theo ông, các F0 thuộc nhóm tự theo dõi tại nhà cần tuyệt đối tuân thủ hướng dẫn của nhân viên y tế, không ra khỏi nhà khi chưa có sự cho phép từ người quản lý.
Bản thân F0 và gia đình cần tuân thủ tuyệt đối hướng dẫn để đảm bảo an toàn cho cộng đồng khi tự theo dõi tại nhà. Ảnh minh họa: Phạm Ngôn .
“Những người này phải luôn giữ khoảng cách với thành viên trong gia đình, tuyệt đối không ăn, ngủ, sinh hoạt chung. Người nhà khi tiếp tế đồ ăn cho F0 cũng phải phải giữ khoảng cách, 2 người đều đeo khẩu trang và tấm che giọt bắn”, bác sĩ Khánh cho hay.
Ngoài ra, người bệnh khi tự theo dõi tại nhà cần chú ý vệ sinh sạch sẽ phòng cách ly, giữ không khí thông thoáng.
Vị chuyên gia này chia sẻ: “Thời gian gần đây, tôi quan sát được một vài trường hợp có hành động kỳ thị hàng xóm và lo lắng thái quá khi sống gần gia đình có F0 tự theo dõi ở nhà. Tuy nhiên, mọi người không cần quá lo lắng vì nếu không tiếp xúc trực tiếp hay ở cùng phòng điều hòa kín, chúng ta sẽ không có nguy cơ lây nhiễm SARS-CoV-2”.
Vì vậy, ông khuyến cáo người dân sống xung quanh nhà có F0 tự cách ly nên mở cửa thông thoáng. Bên cạnh đó, bản thân F0 cần bình tĩnh, không nên quá lo lắng, tập trung thực hiện đúng hướng dẫn của ngành y tế.
