Mỹ ghi nhận một số người mắc Covid-19 sau khi tiêm chủng, được gọi là hiện tượng nhiễm nCoV đột phá.
Tin tức có thể gây lo lắng, song các chuyên gia cho biết trường hợp này tương đối hiếm gặp. Số người nhập viện hoặc t.ử v.ong sau nhiễm đột phá thậm chí hiếm hơn.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), một người được coi là bị “n.hiễm t.rùng đột phá” khi xét nghiệm dương tính nCoV ít nhất 14 ngày sau khi được tiêm vaccine đầy đủ.
Đối với vaccine Pfizer và Moderna, cần tiêm hai liều. Với vaccine Johnson & Johnson, chỉ cần tiêm một liều duy nhất.
Người bị n.hiễm t.rùng đột phá có triệu chứng hoặc không. Song nghiên cứu chỉ ra rằng nếu đã tiêm đẩy đủ, các biểu hiện sẽ khá nhẹ.
Theo CDC, hiện Mỹ có khoảng 5.000 ca nhiễm đột phá phải nhập viện hoặc t.ử v.ong. Đây vẫn là một con số nhỏ trong hơn 159 triệu người đã được tiêm chủng đầy đủ.
Các nhà khoa học đã chứng minh 99,5% số ca t.ử v.ong do Covid-19 ở Mỹ hiện nay không được tiêm chủng. CDC đang theo dõi các trường hợp n.hiễm t.rùng đột phá nhằm xác định đối tượng nào có nguy cơ lây nhiễm nhất.
Không có vaccine hoàn hảo
Vaccine Covid-19 hiệu quả cao trong phòng ngừa lây nhiễm nCoV, kể cả với biến thể. Tuy nhiên, tương tự như các vaccine khác, một số trường hợp vẫn nhiễm bệnh sau tiêm.
Tiến sĩ Amy Edwards, Phó giám đốc Y tế về Kiểm soát N.hiễm t.rùng Nhi khoa tại Bệnh viện Nhi UH Rainbow ở Cleveland, cho biết: “Không có loại vaccine nào có hiệu quả 100%”.
Theo Edwards, với các bệnh khác như quai bị hoặc rubella, các ca nhiễm đột phá rất hiếm gặp, vì nhiều người đã được chủng ngừa và tỷ lệ lưu hành của mầm bệnh hiện rất thấp.
“Chúng ta đang thấy nhiều ca nhiễm đột phá hơn đối với nCoV là vì có rất nhiều người vẫn chưa tiêm chủng”, bà nói.
Nhân viên y tế Mỹ chuẩn bị một liều vaccine Covid-19, tháng 7/2021. Ảnh: AP
Đối tượng nào dễ bị nhiễm nCoV đột phá?
Điều này chưa hoàn toàn rõ ràng. Một nghiên cứu về n.hiễm t.rùng đột phá ở Israel cho thấy 6% trong số 152 tình nguyện viên không có bệnh lý nền.
Ngày 23/7, CDC cảnh báo vaccine Covid-19 có thể không bảo vệ được những người suy giảm miễn dịch, như bệnh nhân ghép tạng, hóa trị ung thư, chạy thận nhân tạo hoặc đang dùng thuốc ức chế miễn dịch.
Nhìn chung, người già dễ nhiễm nCoV đột phá hơn, bởi chức năng hệ miễn dịch sẽ suy giảm dần theo t.uổi tác. Tuy nhiên, người đã tiêm vaccine có triệu chứng nhẹ hơn nhiều so với người chưa được tiêm chủng, theo nghiên cứu của Anh. Bên cạnh đó, cư dân các vùng có tỷ lệ tiêm chủng thấp dễ n.hiễm t.rùng đột phá hơn, vì họ gặp nhiều F0 hơn.
Làm gì để ngăn nhiễm nCoV đột phá?
Theo tiến sĩ Edwards, để ngăn chặn n.hiễm t.rùng đột phá, người dân cần tiêm vaccine đầy đủ. Điều này giúp làm giảm tỷ lệ virus lưu hành cũng như ngăn chặn sự lây lan của mầm bệnh.
Nếu nhiều người được chủng ngừa, nCoV có ít cơ hội lây lan hơn. Nó cũng giới hạn số lượng biến thể mới phát triển. Một số biến thể đang lưu hành đủ sức làm giảm hiệu quả của vaccine.
“Nếu không được chủng ngừa, bạn có nguy cơ cao mắc bệnh”, tiến sĩ Rochelle Walensky, giám đốc CDC, cho biết ngày 23/7.
Tổng Y sĩ Mỹ Vivek Murthy nhận định người dân nên đeo khẩu trang và hết sức thận trọng nếu ở trong một khu vực có nhiều người chưa được tiêm chủng.
Tiến sĩ Edwards cho biết: “Một lần nữa, tôi muốn làm rõ rằng ngay cả khi vaccine không hiệu quả 100%, nó vẫn có vai trò rất lớn trong việc bảo vệ người dân khỏi Covid-19. Ngay cả khi không hoạt động hiệu quả ở những bệnh nhân suy giảm miễn dịch, chúng vẫn có tác dụng nhất định. Vì vậy, tôi không biết phải nói bao nhiêu cho đủ, hãy tiêm phòng đi!”
Ưu tiên tiêm vaccine Pfizer cho người đã tiêm một mũi AstraZeneca
Trong hướng dẫn triển khai tiêm vaccine Pfizer ngày 22/7, Bộ Y tế thông báo trong trường hợp số lượng vaccine hạn chế thì ưu tiên sử dụng tiêm mũi 2 cho những người đã tiêm mũi thứ nhất bằng AstraZeneca.
Theo Bộ Y tế, trong bối cảnh nguồn vaccine hạn chế trên toàn cầu, tiến độ cung ứng không đủ để đảm bảo mỗi người đều được tiêm đủ 2 liều vaccine cùng loại khi đến lịch tiêm, một số quốc gia như Canada, Đức, Pháp, Na Uy, Hàn Quốc… đã kết hợp 2 loại vaccine phòng Covid-19 khác nhau để tiêm 2 mũi cho người dân.
Nghiên cứu tại một số quốc gia cho thấy sau khi tiêm mũi 1 AstraZeneca và mũi 2 Pfizer cho thấy miễn dịch sinh ra là tương đương với tiêm 2 mũi Pfizer và cao hơn so với tiêm 2 mũi AstraZeneca. Tuy nhiên tiêm AstraZeneca mũi 1 và Pfizer mũi 2 có thể tăng nhẹ phản ứng thông thường sau tiêm chủng.
“Một số quốc gia khuyến cáo tiêm hai loại vaccine khác nhau để tăng hiệu quả miễn dịch”, Bộ Y tế thông tin.
Hướng dẫn tạm thời của Tổ chức Y tế thế giới về việc sử dụng Pfizer, ngày 15/6 cũng đề cập đến việc sử dụng kết hợp tiêm mũi 2 là Pfizer sau khi tiêm mũi 1 AstraZeneca ở những nơi không có sẵn vaccine cùng loại do hạn chế về nguồn cung cấp hoặc các vấn đề khác.
Theo kế hoạch, tháng 7 Bộ Y tế tiếp nhận 746.460 liều Pfizer. Hai lượt vaccine đầu tiên mỗi lượt 97.110 liều đã tới Việt Nam. Ngày 12/7, trong quyết định phân bổ 746.460 liều Pfizer cho các địa phương và đơn vị để triển khai tiêm, Bộ Y tế nêu rõ trường hợp số lượng vaccine hạn chế thì ưu tiên sử dụng để tiêm mũi 2 cho những người đã tiêm mũi thứ nhất bằng AstraZeneca từ 8-12 tuần nếu người được tiêm đồng ý.
Tại Việt Nam, đến ngày 22/7 hơn 3,5 triệu người đã được tiêm 1 liều vaccine và hơn 300.000 người tiêm đủ 2 liều phòng Covid-19.
