Người nhà tôi 80 t.uổi, bệnh đái tháo đường, đau dạ dày, nhân viên y tế khuyên nên tiêm vaccine Covid-19.
Xin hỏi bác sĩ vì sao nên tiêm, ảnh hưởng sức khỏe không? (Hùng, TP HCM)
Trả lời:
Khả năng nhiễm bệnh, nguy cơ nhập viện, nguy cơ diễn tiến nặng trong điều trị Covid-19 thường tăng ở người cao t.uổi. Nguyên nhân là ở người cao t.uổi, hàng rào bảo vệ hệ miễn dịch bị suy giảm so với người trẻ t.uổi, nên virus dễ dàng xâm nhập, nhân lên, gây tổn thương. Hệ thống đáp ứng miễn dịch kém kéo theo không kiểm soát được các cơn viêm, các triệu chứng nặng xảy ra thúc đẩy các bệnh đồng mắc nặng hơn.
Theo khuyến cáo của Bộ Y tế hiện nay, người cao t.uổi và người mắc bệnh mạn tính thuộc nhóm ưu tiên trong 16 nhóm được tiêm chủng phòng ngừa. Theo thống kê của nhiều nước trên thế giới, nhóm này tiêm vaccine sẽ giảm nguy cơ mắc bệnh, nguy cơ nhập viện và nguy cơ t.ử v.ong.
Tuy nhiên người trên 65 t.uổi, người có t.iền sử dị ứng với bất kỳ dị nguyên nào, t.iền sử bệnh nền mạn tính đang điều trị ổn, t.iền sử giảm tiểu cầu hoặc rối loạn đông m.áu, đang dùng thuốc chống đông, cần tiêm chủng theo dõi tại bệnh viện.
Hiện nay, tùy chỉ định, chống chỉ định của từng loại vaccine và nhà sản xuất, người bệnh và nhân viên y tế nên sàng lọc khai báo đầy đủ để được theo dõi đúng.
Dưới đây là các nhóm người cao t.uổi thường được nhân viên y tế thăm dò trước khi tiêm chủng phòng ngừa.
Tim mạch
Những người đang có các bệnh lý tim mạch nên tiêm chủng tại bệnh viện, để theo dõi và xử trí kịp thời các tác dụng phụ nặng như phản vệ, viêm màng ngoài tim… nếu có xảy ra sau tiêm. Bệnh nhân tim mạch tiêm chủng Covid-19 sớm sẽ giảm nguy cơ thúc đẩy bệnh nghiêm trọng phải nhập viện.
Trừ các chống chỉ định, tiêm vaccine sớm ở người mắc bệnh tim mạch sẽ có lợi hơn so với không tiêm.
Đái tháo đường
Người cao t.uổi bệnh đái tháo đường dễ mắc nCoV hơn so với người không bị đái tháo đường, triệu chứng cũng nặng nề hơn do không kiểm soát được đường huyết làm giảm miễn dịch của cơ thể. Do đó tiêm vaccine Covid-19 cho nhóm này là cần thiết.
Bệnh gan mạn tính
Theo nghiên cứu, bệnh nhân gan mạn tính nên được ưu tiên tiêm chủng phòng ngừa Covid-19. Tuy nhiên, theo khuyến cáo của Bộ Y tế, các trường hợp xơ gan mất bù, ung thư gan giai đoạn cuối đã cắt lách, cần trì hoãn tiêm chủng.
Bệnh cơ xương khớp mạn tính
Các thuốc kháng viêm, corticoid mà người mắc các bệnh cơ xương khớp đang dùng có thể làm giảm đáp ứng hiệu quả của vaccine Covid 19.
Do đó, quyết định có tiêm chủng khi đang sử dụng thuốc ức chế miễn dịch hay không tùy thuộc vào liều đang sử dụng và thời gian sử dụng thuốc của từng người. Người đang dùng các thuốc này với liều 20mg/ngày trong vòng 2 tuẩn trở lên và trên 40mg/ngày trong một tuần trở lên, không được phép tiêm vaccine Covid-19 vì đây là liều ức chế miễn dịch.
Như vậy, người cao t.uổi kèm hay không kèm bệnh nền, không phải là nhóm chống chỉ định trong tiêm chủng phòng ngừa Covid-19, mà là đối tượng ưu tiên.
Bác sĩ khám sàng lọc cho người cao t.uổi tại hành lang bệnh viện Lê Văn Thịnh, thành phố Thủ Đức, TP HCM, trước khi tiêm vaccine Covid-19. Ảnh: Hà An
Sau tiêm vaccine Covid-19 không nên vận động mạnh ngay 166 Có nên kiêng rượu bia sau tiêm vaccine Covid-19? Làm gì khi ngứa họng, tê lưỡi sau tiêm vaccine Covid-19 ? Cần test dị ứng trước tiêm vaccine Covid-19? 65 Mắc bệnh tim mạch có nên tiêm vaccine Covid-19?
Bác sĩ Lê Nhất Duy – bác sĩ Bùi Phạm Minh Mẫn
Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, Cơ sở 3
Ngồi nhiều- “Bí kíp” để… c.hết sớm!
Ngồi nhiều tăng nguy cơ t.ử v.ong, gây ra tác dụng có hại lên chuyển hóa đường và chất béo, khiến bạn dễ mắc bệnh đái tháo đường và tim mạch.
Ngay cả khi bạn tập thể dục thường xuyên một giờ một ngày cũng sẽ không bảo vệ bạn khỏi c.hết sớm, nếu bạn dành hầu hết thời gian còn lại trong ngày để ngồi. Đó là kết luận của các nhà nghiên cứu người Canada.
Ngồi nhiều “dễ c.hết sớm”
Các nhà nghiên cứu đã tổng hợp dữ liệu từ 47 nghiên cứu về ảnh hưởng của hành vi ít vận động. Khi kết hợp kết quả của tất cả các nghiên cứu, họ nhận thấy, bất kể mức độ hoạt động thể chất khác nhau, những người ngồi trong thời gian dài hằng ngày có nguy cơ gia tăng phát triển một loạt các bệnh.
Ngồi quá nhiều tác dụng có hại lên chuyển hóa đường và chất béo, dễ mắc bệnh đái tháo đường và tim mạch.
Những người ngồi lâu nhất tăng 24% nguy cơ t.ử v.ong nói chung, tăng 18% nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tăng 13% nguy cơ mắc các bệnh ung thư, và tăng 90% nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường. Các kết quả nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí Tạp chí Y học Nội khoa (Annals of Internal Medicine) có uy tín quốc tế.
Các nhà nghiên cứu khuyến cáo nên đứng lên và đi tới đi lui, vận động trong vài phút sau mỗi nửa giờ khi bạn bắt buộc phải ngồi vào ghế làm việc. Có thể cài thiết bị đếm thời gian hoặc báo động âm thanh trong khoảng thời gian nửa giờ một lần để nhắc nhở.
Đứng lên và đi tới đi lui, vận động trong vài phút sau mỗi nửa giờ khi bạn bắt buộc phải ngồi vào ghế làm việc.
Bí kíp để sống lâu hơn: Đừng ngồi yên! Hãy vận động!
Một số nghiên cứu cho thấy ngồi lâu có tác dụng có hại trên chuyển hóa đường và chất béo, rối loạn chuyển hóa cả hai chất này đều có ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường và bệnh tim mạch. Nên nhớ, bạn có thể làm đốt cháy hơn 30% calo khi bạn đang đứng so với khi bạn đang ngồi.
Hãy để mắt đến t.rẻ e.m và trẻ v.ị t.hành n.iên. Chúng thường ngồi quá lâu trước màn hình vi tính và các thiết bị điện tử. Nên khuyến khích trẻ đứng dậy nếu có thể và tham gia vào các công việc vặt trong nhà lúc rảnh rỗi.
Bạn có thể phải nỗ lực rất nhiều, với quyết tâm cao để biến bí kíp “Đừng ngồi yên, hãy vận động” thành thói quen hàng ngày của mình. Hãy nhớ: chỉ với 15 phút hoạt động mỗi ngày, chúng ta đã có thêm 3 năm cuộc sống. Đây là một “món đầu tư hời” cho t.uổi thọ. Và bạn cần làm ngay từ bây giờ.
Chỉ với 15 phút hoạt động mỗi ngày, chúng ta đã có thêm 3 năm cuộc sống. Đây là một “món đầu tư hời” cho t.uổi thọ.
