Nhóm chuyên gia tại Israel cho rằng viêm gan bí ẩn là do hội chứng viêm đa hệ hậu COVID-19, cơ thể phản ứng quá mức với nCoV.
Các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Y tế T.rẻ e.m Schneider, Trung tâm Y tế Rabin – Bệnh viện Beilinson, Trung tâm Y tế Rambam và Đại học Tel Aviv, Israel phát hiện nguyên nhân gây viêm gan bí ẩn ở t.rẻ e.m trong nhiều tháng nay là hậu quả của hậu COVID-19. Kết quả này được công bố trên tạp chí Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition.
Do ảnh hưởng của hội chứng viêm đa hệ
Nhóm tác giả cho rằng tổn thương gan đã được ghi nhận ở người lớn mắc COVID-19 nghiêm trọng. Họ cho rằng t.rẻ e.m có thể bị ảnh hưởng bởi hội chứng viêm đa hệ (MIS-C) hậu COVID-19. Hậu quả là gây tổn thương đến gan. Tổn thương gan hậu COVID-19 cũng ngày càng gia tăng ở người lớn.
Tại Israel, 12 ca mắc viêm gan bí ẩn đã được ghi nhận từ tháng 4 đến nay.
Nghiên cứu mới của Israel phân tích 5 bệnh nhân nhập viện tại Trung tâm Y tế T.rẻ e.m Schneider vào năm 2021 do chấn thương gan. Tất cả đều có kết quả xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2 trước khi có triệu chứng viêm gan.
Bài Viết Liên Quan
- Hình ảnh bão số 12 ‘thổi xiêu vẹo’ người đi đường, quật đổ cây xanh
- Sức khỏe người hiện đại đang kém hơn thế hệ trước
- Mất bao lâu để lấy lại vóc dáng sau thời gian nghỉ tập
Nghiên cứu mới cho rằng COVID-19 là căn nguyên của làn sóng viêm gan bí ẩn. (Ảnh: Freepik)
Ca đầu tiên là bé sơ sinh 3 t.uổi, nhập viện vì suy gan cấp tính sau 21 ngày có chẩn đoán mắc COVID-19. Sau đó 11 ngày, em được ghép gan. Bệnh nhi này âm tính với virus adeno, Epstein-Barr, cytomegalovirus (CMV) và herpes simplex.
Bệnh nhi thứ hai 5 tháng t.uổi, nhập viện trong tình trạng sốt, vàng da, gan to, trở nặng nhanh và phải ghép gan ngay. Em bé có kết quả dương tính với cả virus adeno và SARS-CoV-2. Sau khi ghép tạng, bệnh nhi cũng cho thấy em đã mắc CMV.
Bệnh nhân thứ ba là cậu bé 8 t.uổi hoàn toàn khỏe mạnh trước khi mắc viêm gan bí ẩn. Em dương tính với virus corona trước khi bị tổn thương gan. Khoảng 130 ngày sau khi mắc COVID-19, b.é t.rai bị đau bụng, nôn mửa, vàng da. Trường hợp này không nhiễm adeno.
Bệnh nhân thứ tư là b.é t.rai 8 t.uổi, bắt đầu bị đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy và vàng da sau khoảng 90 ngày được chẩn đoán mắc COVID-19. Em cũng không nhiễm virus adeno.
Bệnh nhân thứ năm là cậu bé 13 t.uổi có t.iền sử khỏe mạnh. Sau khi có triệu chứng mệt mỏi, tiêu chảy, vàng da và đau bụng, em được xét nghiệm COVID-19 và cho kết quả dương tính. 53 ngày sau khi nhiễm nCoV, em nhập viện trong tình trạng nôn mửa, đau bụng, vàng da, gan to và tổn thương gan. Trong thời gian nằm viện, em cần được ghép gan. Sau khi phẫu thuật, cậu bé có kết quả dương tính với CMV và adeno.
Nghiên cứu cũng ghi nhận hai em bé (8 và 13 t.uổi) bị viêm gan cấp tính với tình trạng ứ mật. Hai trẻ sơ sinh bị suy gan cấp tính. Các bệnh nhi có triệu chứng COVID-19 nhẹ hoặc không triệu chứng trước khi có vấn đề về gan.
Không bệnh nhân nào bị COVID-19 nghiêm trọng. Do đó, nhóm tác giả kết luận tổn thương gan có thể là do nCoV trực tiếp gây ra thông qua thụ thể ACE2 – “ổ khóa” mà chúng dùng để liên kết và xâm nhập vào tế bào.
Cơ chế khác có thể gây ra tổn thương gan là hệ thống miễn dịch phản ứng kém hoặc phản ứng quá mức với n.hiễm t.rùng. Các bệnh tự miễn dịch và tự gây viêm như MIS-C có thể dẫn tới viêm gan. Tình trạng này đã được báo cáo ở cả t.rẻ e.m, thanh thiếu niên mắc COVID-19 kéo dài.
Tình trạng viêm và phản ứng miễn dịch bất thường cũng có thể gây suy giảm sức khỏe của người bệnh, khiến họ dễ mắc bệnh hơn. Bệnh nhân thứ hai trong nghiên cứu mắc hội chứng viêm toàn thân (chứng tăng bạch cầu lymphocytic thứ phát – HLH). Điều này củng cố cho giả thuyết tổn thương gan là do trung gian miễn dịch.
Các nhà khoa học kết luận nguyên nhân gây ra bệnh viêm gan cấp tính bí ẩn trong thời gian gần đây là phản ứng miễn dịch sau nhiễm nCoV như MIS-C hoặc phản ứng miễn dịch bất thường với virus khiến cơ thể nhiễm những tác nhân khác như adeno.
Ít nhất 10 trẻ đã qua đời vì bệnh viêm gan bí ẩn mới bùng phát. (Ảnh: CDC)
Cộng đồng y tế toàn cầu tiếp tục điều tra
Đầu tháng 4, Vương quốc Anh báo cáo về làn sóng viêm gan bí ẩn không rõ nguyên nhân ở t.rẻ e.m khỏe mạnh. Từ đó, WHO đã ghi nhận hơn 700 ca mắc tại 34 quốc gia. WHO đ.ánh giá nguy cơ toàn cầu từ các trường hợp viêm gan không rõ nguyên nhân là trung bình.
WHO và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) cho rằng virus adeno có thể là nghi phạm. Bởi một số bệnh nhân bị nhiễm virus này. Ở Anh, 68% trường hợp có xét nghiệm dương tính với adeno.
” Đây là lần đầu tiên chúng ta thấy nhiều trường hợp viêm gan cấp tính nặng như vậy“, TS Philippa Easterbrook, Trưởng nhóm kỹ thuật của nhóm sự cố tại trụ sở của WHO, nhận định.
Cơ quan An ninh Y tế Vương Quốc Anh (UKHSA) sẽ công bố những phát hiện sơ bộ về các trường hợp viêm gan cấp tính vào ngày 16/6.
Viêm gan bí ẩn ghi nhận ở 20 quốc gia, Việt Nam chủ động phòng ngừa thế nào?
Việt Nam đưa ra phương án phòng ngừa viêm gan bí ẩn thế nào khi bệnh này xuất hiện ở 20 quốc gia và đã ghi nhận trường hợp t.ử v.ong?
Theo Bộ Y tế, nước ta hiện chưa ghi nhận trường hợp trẻ bị viêm gan cấp tính chưa rõ nguyên nhân. Tuy nhiên, để chủ động phòng ngừa, Bộ đã tăng cường công tác chỉ đạo, kiểm tra giám sát và đề nghị các đơn vị theo dõi chặt chẽ, tổng hợp tình hình, phân tích dịch tễ về bệnh này.
Ngành Y tế yêu cầu các đơn vị y tế phối hợp với địa phương phân tích trường hợp nghi ngờ, đồng thời báo cáo những trường hợp bất thường, đ.ánh giá nguy cơ, đề xuất các biện pháp phòng chống.
Trong công văn gửi Sở Y tế tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hôm 9/5, Bộ Y tế đề nghị Giám đốc Sở Y tế tập trung chỉ đạo tăng cường lấy mẫu xét nghiệm trường hợp nghi ngờ để xác định căn nguyên. Nếu phát hiện bất thường đơn vị cần báo cáo ngay về Bộ Y tế để theo dõi, chỉ đạo kịp thời. Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) trước đó cũng ban hành công văn gửi các Viện Vệ sinh dịch tễ và Viện Pasteur yêu cầu tăng cường giám sát căn bệnh này.
Bộ Y tế yêu cầu giám sát chặt bệnh viêm gan bí ẩn ở t.rẻ e.m. (Ảnh minh họa: News-medical)
Cơ sở y tế theo dõi chặt chẽ
Các cơ sở y tế, bệnh viện chuyên khoa đều tăng cường giám sát và theo dõi chặt chẽ bệnh viêm gan bí ẩn.
Tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, theo Phó giám đốc, ThS.BS Nguyễn Trung Cấp, WHO và các nhà khoa học vẫn nỗ lực xác định virus gây tổn thương gan ở trẻ. Ngay khi thế giới xác định được chủng virus gây bệnh, hệ thống phòng xét nghiệm của bệnh viện sẽ lập tức phối hợp theo dõi diễn biến ở Việt Nam.
“Những ngày qua, bệnh viện tổ chức theo dõi sát trường hợp trẻ nhỏ nhập viện trong tình trạng sốt, nôn, tiêu chảy, đồng thời thăm khám nhằm xác định trẻ tổn thương gan hay không. Thậm chí, các trường hợp được cho về điều trị ngoại trú vẫn được tiếp tục theo dõi các diễn biến khác về tình trạng tổn thương gan để chủ động hơn trong phát hiện và phòng ngừa dịch bệnh”, ông Cấp nói.
Bệnh viện Nhi Trung ương đến nay đã ghi nhận một số trường hợp trẻ bị tổn thương gan. Tuy nhiên, đây là những bệnh nhi mắc Hội chứng viêm đa hệ thống (hội chứng MIS-C) sau mắc COVID-19. Hiện bệnh viện chưa ghi nhận các trường hợp tổn thương gan riêng lẻ hay tổn thương gan liên quan đến Adenovirus. Cũng như các bệnh viện khác, bệnh viện đang theo dõi sát tình hình trẻ nhập viện để có phương án xử trí kịp thời.
Để chủ động phòng bệnh viêm gan cấp ở t.rẻ e.m, Sở Y tế thành phố TP.HCM khuyến cáo các cơ sở y tế, đặc biệt các bệnh viện chuyên khoa Nhi trên địa bàn tăng cường phát hiện trường hợp bị viêm gan cấp. Các bệnh viện hội chẩn với Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM và đơn vị Nghiên cứu Lâm sàng ĐH Oxford (OUCRU) để thu thập thông tin và bệnh phẩm, xét nghiệm tìm tác nhân gây nhiễm như Adenovirus và các tác nhân khác nếu có.
Phụ huynh Việt nên làm gì?
Theo BS Trương Hữu Khanh, nguyên Trưởng khoa Nhiễm – Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM, trong trường hợp viêm gan cấp tính do virus Adeno gây nên, để chủ động phòng bệnh, người dân cần chú ý vệ sinh cá nhân thường xuyên như rửa tay, sát khuẩn, đeo khẩu trang, ăn uống vệ sinh…
Nếu phát hiện trẻ viêm gan cấp, gia đình nên đưa con đến bệnh viện và chăm sóc theo khuyến cáo của bác sĩ, không nên quá lo lắng. Trong quá trình theo dõi, thấy trẻ bị vàng da, tiểu sẫm màu… thì báo ngay cho cơ quan y tế để được xét nghiệm sàng lọc sớm.
“Thực tế, bệnh viêm gan cấp tính hay các bệnh về gan khác đều có hướng điều trị giống nhau là giữ cho gan trong tình trạng khỏe mạnh, không tổn thương thêm. Gia đình cần bình tĩnh nghe theo khuyến cáo của bác sĩ. Đặc biệt lưu ý, cha mẹ không nên cho con uống thuốc vô tội vạ. Bé đang bị viêm gan nếu uống thuốc bừa bãi sẽ hỏng gan nhanh chóng, bệnh nặng thêm, gây khó khăn cho điều trị”, BS Khanh nói.
Ảnh minh họa virus Adeno. Đây là virus cảm lạnh được chuyên gia phỏng đoán là một trong những nguyên nhân gây viêm gan. (Ảnh: Suckhoedoisong.vn)
Chuyên gia này cũng khuyến cáo người dân nên chú ý theo dõi tình trạng sức khỏe con em mình, nếu thấy bất kỳ dấu hiệu nào về viêm gan như tiểu sẫm màu, vàng da, nôn ói, tiêu chảy, đau bụng, mệt mỏi nhiều…, cha mẹ cần đưa con tới bệnh viện sớm. Viêm gan phát hiện sớm, điều trị kịp thời, đúng phương pháp thì sẽ phục hồi rất tốt, không gây biến chứng lâu dài.
“Nếu do virus Adeno thì điều trị sớm sẽ sớm hồi phục mà không gây biến chứng lâu dài như viêm gan mãn tính. Ngoài ra, đặc trưng của Adeno là lây lan rất nhanh, nhưng chủ yếu gây bệnh nặng ở những trẻ đề kháng yếu, suy giảm miễn dịch và cơ địa yếu. Phụ huynh không nên quá hoang mang, lo lắng, cần hết sức bình tĩnh, chú ý theo dõi sức khỏe của con và cố gắng cho con ăn uống, ngủ nghỉ đầy đủ, lành mạnh để nâng cao sức đề kháng, chống lại bệnh tật”, BS Khanh nói.
Chung quan điểm, BS Nguyễn Trung Cấp nêu, để chủ động trong phòng ngừa và điều trị viêm gan ở trẻ, cha mẹ cần theo dõi sát sức khỏe của con. Khi trẻ xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo, phụ huynh cần sớm đưa con tới bệnh viện để thăm khám, làm các xét nghiệm đ.ánh giá chức năng gan. Dựa vào kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ chẩn đoán trẻ có bị tổn thương gan hay không và phương hướng điều trị sẽ thế nào.
“Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương đang theo dõi sát những trẻ nhập viện trong tình trạng sốt, nôn, tiêu chảy.., để chủ động trong thăm khám và xác định bệnh lý. Ngay khi thế giới xác định được chủng virus gây bệnh, hệ thống xét nghiệm của bệnh viện sẽ nhanh chóng phối hợp để theo dõi tình hình tại Việt Nam”, BS Cấp nói.
